Klimop of de allegorie van een zeepplant - Peter Boogaerts

Klimop  of de allegorie van een zeepplant

 

Welk beeld roept klimop bij u op ?

Een plant die onstuimig groeit, de pannen van het dak optilt en de zolder vult met zijn stengels?

Die de muren van oudere woningen zou doen barsten?

Denk jij – net als vele mensen – dat hij een boom kan wurgen?

Een plant die zijn onuitwisbare sporen achterlaat en steeds terugkeert!

Die in zijn volwassen groeivorm als een massieve groene wal het voetpad inpalmt?

Door de overmatige groei op de gevel en langs het tuinhek tot heel wat burenruzies leidt!

 

Laatst vertelde mijn collega over het spijtige voorval van zijn neef. Die wilde dit voorjaar de klimop aan de puntgevel van zijn villa terugsnoeien. Een dag later zou hij afreizen voor een exotische bootreis langs de Bermuda’s. Door hun sterke groei zouden de stengels in die paar weken hun schaduw werpen op zijn fotovoltaïsch systeem. Je weet wel, die erg rendabele groene-stroomcertificaten. Dat snoeien moest té snel en hij reikte té ver. Zijn familie heeft de boosdoener postuum verwijderd.

 

Ik ken deze inheemse bosplant als één van de weinige bloeiers in het najaar die daarna de vogels voedt met zijn bessen.

In zijn jonge stadium kleeft en vertakt de klimop breed tegen een boomstam of een muur.

De jonge stengels groeien weg van het licht en hebben een voorkeur voor donkere plekken en spleten.

Maar in de boom reikt hij niet tot aan de kruin want dan zou hij zijn gastheer verstikken.

In zijn volwassen stadium vertakt hij breed naar voren, als om zijn zaden gul in het rond te spreiden.

 

Met andere woorden: als je muur geen spleten of andere gebreken vertoont, en je zou de plant in zijn opwaartse groei kunnen beteugelen, noteer dan even hoe klimop

onze steden een groene adem kan geven,

onze drukke centra weer leefbaar maakt,

gebouwen afschermt tegen oververhitting en inslaande regen,

wijken koelt door massieve verdamping, evengoed als grote bomen doen,

fijn stof kan vangen met zijn dichte bladerdek,

in de stad een schutplek biedt aan vogels en tot laat in het seizoen insecten voedt met zijn bloesems.

 

 

Mogelijk herinner jij je die foto in de krant in het voorjaar van 2017?  Drie auto’s werden bedolven onder een lawine van breed uitgegroeide klimop. Die was van de zes meter hoge kloostermuur afgescheurd. De tuinman had de overhangende stengels weggesnoeid en de plant was losgescheurd over een muurlengte van meer dan 20 meter. De bewoners aan de overzijde van het straatje waren getuige van de enorme plof. Ze zegden dat het wel een aardbeving leek. De brandweer heeft de kloostergemeenschap verplicht om de klimop te snoeien, tot een maximale hoogte van twee meter.

In onze smalle stadstraten is er vaak niet voldoende ruimte voor brede bomen. Klimplanten zijn een mooi alternatief, want ze vormen al snel een dicht groen dek. Net als bomen hebben ze nood aan een goed doorwortelbare bodem, maar kunnen ze zich in hun zoektocht naar vocht en mineralen makkelijk plooien. Daar staat tegenover dat klimplanten afhankelijk zijn van steun. In de stad blijken gebouwen of infrastructuur als taluds, rasters en hekkens erg geschikte groeiplaatsen.

Grote klimplanten kunnen grauwe massieve woonblokken omtoveren tot een ademende stad. De hoogst reikende klimplanten zijn de hechters als klimop, wingerd en klimhortensia. Vele huiseigenaars houden van hun planten om hun betoverend effect. Maar vaak worden de klimmers verwenst omwille van hun onstuimige groei. Ze groeien in de bodem, maar evengoed in ruime plantbakken op hoogte. De technologie is beschikbaar en het zou beschamend zijn dat zo’n voorstel zou struikelen over ‘gevallen bladeren’ of ‘angst voor spinnen en insecten’. De hemelhoge flats in de Bosco Verticale van architect Stefano Boeri in Milaan of de groene vegetatietorens in Singapore zijn er niet enkel voor de rijken, om te ontsnappen aan het fijnstof van de lagere verdiepingen. Nieuwe groene wanden of omvorming van bestaande gebouwen tot een leefbare polis kan al snel gebeuren.

De bladeren en de vruchten van klimop bevatten een rijkdom aan organische bouwstenen als kleur- of zeepstoffen, alkenen en terpenen, tot zelfs medicatie toe. Ze zijn tevens een basis van actieve kool voor waterzuivering en bodemverbetering. Grote blinde gevels worden dan niet enkel zuiverende wanden voor fijnstof, maar zijn tevens de groeiplekken voor een circulaire economie. Grauwe stockageplaatsen of viaducten worden omgetoverd tot rustgevende sites met een meerwaarde voor de voorbijgangers. Een hoopvol toekomstbeeld.